Lên màu cho cá Koi bằng hoa cúc vạn thọ cam

Theo nghiên cứu của nhóm tác giả ở Trường Đại học Bách khoa TPHCM, việc bổ sung bột hoa cúc vạn thọ cam vào thức ăn, thay thế chất astaxanthin phải nhập khẩu, có thể giúp làm tăng màu sắc của cá Koi.

Hoa cúc vạn thọ màu cam (a) và bột cánh hoa khô (b).

Cá chép Koi là một trong những đối tượng cá cảnh được ưa chuộng hiện nay vì có màu sắc đẹp. Giá trị kinh tế của cá chép Koi phụ thuộc rất nhiều vào hoa văn và sự thay đổi màu sắc trên da của chúng.

Tuy nhiên, cũng như hầu hết các loài cá cảnh khác, sau một thời gian nuôi trong môi trường nhân tạo, màu sắc của cá sẽ nhạt và kém rực rỡ. Đối với hầu hết các loài cá, các carotenoid được xem là những sắc tố quan trọng nhất trong việc làm tăng màu sắc. Nhưng cá không tự tổng hợp được các carotenoid mà phải lấy từ khẩu phần ăn. Do đó, một trong những giải pháp để cải thiện và duy trì màu sắc đẹp ở cá là bổ sung các carotenoid vào thức ăn của chúng.

Trong nuôi trồng thủy sản, loại carotenoid thường được sử dụng nhất là astaxanthin... Bởi vậy, chế độ ăn của cá Koi thường yêu cầu nguồn thực vật và động vật tự nhiên chứa astaxanthin hoặc bổ sung astaxanthin nguyên chất để tạo màu đỏ cho da của chúng.

Tại Việt Nam, tảo Haematococcus pluvialis và nấm men Phaffia rhodozyma có hàm lượng astaxanthin cao, thường được dùng để bổ sung vào thức ăn cho cá. Tuy nhiên, các loại thực phẩm bổ sung này thường phải nhập khẩu, với chi phí cao do không có sẵn trên thị trường Việt Nam.

Thử nghiệm sự lên màu của cá khi bổ sung bột cúc cam.

Cúc vạn thọ cam là loài hoa phổ biến, rẻ tiền, được trồng ở nhiều tỉnh/thành phố của Việt Nam và các nước nhiệt đới khác. Cánh hoa cúc vạn thọ cam chứa lutein (hợp chất carotenoid, có chức năng tạo các sắc tố màu tự nhiên như vàng, cam, đỏ) dồi dào, có thể thay cho nguồn astaxanthin nhập khẩu trong nuôi cá Koi. Do đó, nhóm tác giả ở Trường Đại học Bách khoa TPHCM đã thực hiện nghiên cứu về khả năng lên màu của cá Koi khi bổ sung cánh hoa cúc vạn thọ cam trong khẩu phần ăn.

Hoa cúc vạn thọ cam tươi thu thập tại Đồng Tháp được tách rời cánh, rửa sạch bằng nước, sấy khô, ở nhiệt độ 50^oC trong 48 giờ. Cánh hoa khô được nghiền thành bột mịn. Cá chép Koi tám tháng tuổi khỏe mạnh có nhiều vùng màu đỏ hoặc cam trên da được sử dụng để thử nghiệm.

Trộn bột cánh hoa cúc vạn thọ cam với thức ăn (không chứa carotenoid) hằng ngày cho cá Koi theo hai tỷ lệ trọng lượng là 5 và 20 g cánh hoa cúc vạn thọ/kg tổng lượng thức ăn, trong thời gian cho ăn sáu tuần.

Kết quả, đối với các con cá được cho ăn thức ăn bổ sung tỷ lệ 20g bột hoa cúc, cá lên màu đẹp, đậm hơn khoảng 40% so với trước khi chưa bổ sung bột cúc cam. Trong khi sử dụng khẩu phần 5g được cho là không hiệu quả. Những con cá được thử nghiệm đều khỏe mạnh trong thời gian được cho ăn bột hoa cúc.

Nhóm tác giả kết luận cánh hoa cúc vạn thọ cam là một loại thực phẩm tiềm năng, dễ sử dụng, rẻ tiền, giúp lên màu đỏ đẹp trong nuôi cá Koi, có thể thay thế chế astaxanthin nhập khẩu.

Nghiên cứu đã được công bố trên Tạp chí Kỹ thuật Công nghệ của Đại học Quốc gia TPHCM (Số 1/2024).

Khoahocphattrien