'Vết nứt đất ở Đăk Nông là dấu hiệu sạt lở'

Theo PGS.TS Trần Tân Văn, vết nứt là một trong những dấu hiệu đầu tiên của một vụ sạt lở, nguyên nhân do mưa lớn kéo dài khiến đất bị bão hòa, sức bền giảm.

Hai vị trí xảy ra nứt.

Sáng 2/8, mặt quốc lộ 14 đoạn qua trung tâm TP Gia Nghĩa, Đăk Nông, xuất hiện nhiều vết nứt dài phía gần bờ hồ Đại La. Nhiều vị trí nứt rộng khoảng 5-20 cm. Nhà cửa nhiều hộ dân sống gần đó cũng bị ảnh hưởng.

Một ngày trước đó ở xã Quảng Trực, huyện Tuy Đức (cách TP Gia Nghĩa khoảng 80 km) cũng xuất hiện vết nứt dài 200 m sau hai tiếng nổ lớn. Hiện vết nứt lan rộng, kéo dài hơn một km, chính quyền địa phương phải di dời hàng trăm người dân.

PGS.TS Trần Tân Văn, Viện Khoa học địa chất và Khoáng sản, lý giải hiện tượng nứt đất cả hai điểm đều do mưa lớn dài ngày khiến đất trở nên nặng, sức bền giảm, dẫn tới nguy cơ sạt lở.

"Vết nứt là một trong những dấu hiệu đầu tiên của một vụ sạt lở. Vết nứt xuất hiện sẽ gây ra tiếng động, mà mọi người cho rằng đó là tiếng nổ", PGS Văn nói.

Ông giải thích, vết nứt thường bắt đầu từ trên đỉnh của khối trượt. Theo diễn biến này, nếu vết nứt rộng thêm, khả năng trượt sẽ càng cao. "Trong vài ngày, nếu vết nứt phát triển từ 200 m đến hàng cây số, có nghĩa khối trượt đang dịch chuyển và nguy cơ sạt lở lớn có thể xảy ra", ông nhận định.

PGS Văn cho hay, những nơi có địa hình dốc và có các hoạt động dân sinh như xây nhà cửa, làm mất chân sườn dốc sẽ dễ xảy ra trượt khi mưa lớn kéo dài làm đất bão hòa cao. Theo đó, ông lưu ý, cần giảm tác động đến sườn dốc, như đào đường, san phẳng, giải phóng mặt bằng xây nhà cửa... làm mất chân sườn dốc.

Theo ông, hiện tượng trượt lở này có thể dự báo được. "Về lâu dài cần xây dựng bản đồ dự báo cảnh báo sớm", ông nói. Trước đây từng có đề án quan trắc toàn diện nhằm xây dựng bản đồ cảnh báo cho tỉnh miền núi, trong đó có Đà Lạt, Đăk Nông, tuy nhiên đề án đã dừng 1-2 năm.

Chuyên gia khuyến cáo, trước mắt chính quyền cần di dời người dân, sau đó cử chuyên gia đến hiện trường khảo sát, quan trắc diễn biến. Nếu vết nứt lớn, rộng và dài ra, độ nguy hiểm càng cao. "Cần căn cứ độ dài vết nứt để dự báo quy mô khối trượt", ông nói.

Người dân cũng cần đề phòng khi nhận thấy vết nứt, tiếng động, chân sườn dốc có nước và bùn đất chảy ra. Đấy là những dấu hiệu trực tiếp của trượt lở. Người dân cần di dời sớm.

Theo các nghiên cứu, sạt lở đất xảy ra khi lực gây trượt của trọng lực vượt quá độ bền của đất đá nói chung, hoặc vượt quá ở các bề mặt hay trong các đới yếu đang tồn tại. Nguyên nhân do các dao động địa chấn hoặc tác động của con người làm mất cân bằng, khiến tăng cao độ dốc của sườn, của mái dốc, làm biến đổi độ bền của đất, đá.

Nhiều ngày qua, tại TP Gia Nghĩa có mưa lớn khiến 64 nhà dân và 9 phòng trọ ngập 0,5-1,5 m. Mưa lớn cũng gây sạt lở đất 3 vị trí ở phường Quảng Thành.

Vnexpress