Nông nghiệp công nghệ cao: Loay hoay nguồn vốn lẫn mô hình phù hợp

Việc áp dụng công nghệ cao trong nông nghiệp vẫn còn đối mặt với nhiều rào cản, khi mà cần đầu tư nguồn vốn rất lớn, bên cạnh đó là chưa xác định rõ mô hình phù hợp với đặc thù của Việt Nam và tình hình hiện nay.

Ngày 7/6, trong khuôn khổ phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với các vấn đề quản lý thuộc lĩnh vực khoa học và công nghệ (KH&CN), nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm đến các nội dung liên quan đến việc ứng dụng công nghệ cao trong hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp hiệu quả còn thấp

Điều hành phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu vấn đề về khu nông nghiệp công nghệ cao và nhận thấy hiệu quả phát huy còn thấp.

“Bây giờ chúng ta khoanh vùng khu nông nghiệp công nghệ cao, dùng tiền của Nhà nước đầu tư kết cấu hạ tầng vào đó, kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư vào đó thì liệu có hiệu quả hay không? Hay vấn đề ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao vào những vùng, khu vực được quy hoạch nhưng chúng ta không gọi là khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thì đang có ý kiến khác nhau”, Chủ tịch Quốc hội phân tích thêm.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì phiên họp.

Từ đó, Chủ tịch Quốc hội mong muốn rằng trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn lần này, các bộ liên quan, đặc biệt là Bộ KH&CN, Bộ NN&PTNT sẽ đưa ra thêm ý kiến về những vấn đề quan trọng liên quan đến ứng dụng công nghệ cao trong hoạt động sản xuất nông nghiệp đất nước.

Phát biểu tranh luận, đại biểu Phan Thị Mỹ Dung, Đoàn ĐBQH tỉnh Long An cho biết, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp là rất cần thiết, góp phần giúp bà con nông dân tăng năng suất lao động. Tuy nhiên thời gian qua, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp còn có nhiều hạn chế. Từ đó, đại biểu nêu cần các giải pháp giúp ứng dụng công nghệ cao rộng khắp để giúp nâng cao năng suất lao động và đời sống cho bà con nông dân.

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương của Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang đã đưa ra ý kiến rằng, việc phát triển các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao vẫn chậm chạp và chưa thể phát huy được vai trò hạt nhân, lan tỏa và thúc đẩy phát triển ứng dụng KH&CN vào sản xuất nông nghiệp của vùng và khu vực. Đại biểu đề nghị các Bộ trưởng đánh giá cụ thể hơn về tiến độ và hiệu quả triển khai các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị các Bộ trưởng đưa ra giải pháp để giúp các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển được xứng tầm, đáp ứng được kỳ vọng và đóng góp vào việc tăng cường hàm lượng KH&CN trong sản phẩm nông nghiệp. Đây là những đề xuất quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại Việt Nam.

Cần đánh giá lại, quy hoạch và định hướng đúng 

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt đồng ý rằng, việc ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước.

Hiện nay, Bộ KH&CN đang chặt chẽ hợp tác với Bộ NN&PTNT để triển khai ứng dụng đổi mới sáng tạo, công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp. Nhiều doanh nghiệp, ví dụ như Tập đoàn Lộc Trời, TH True Milk và Dabaco, đã áp dụng công nghệ mới vào phát triển nông nghiệp. Hiện tại, đã có 290 doanh nghiệp, 690 vùng sản xuất và gần 2.000 hợp tác xã đã chuyển đổi công nghệ.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết rằng kim ngạch nông lâm thủy sản đã đạt 52 tỷ USD, là một thành tựu đáng mừng của ngành nông nghiệp với sự đóng góp của KH&CN. Tuy nhiên, việc ứng dụng KH&CN vào nông nghiệp vẫn còn nhiều rào cản, bao gồm sự thiếu hụt nguồn vốn để đầu tư vào hạ tầng, sản xuất và đào tạo nhân lực, cũng như khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn. Lĩnh vực này còn tiềm ẩn nhiều rủi ro mà thiếu công cụ phòng ngừa như bảo hiểm hay quỹ đầu tư.

Bộ trưởng cho biết, thời gian tới, để triển khai các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao một cách hiệu quả, Bộ sẽ sửa Nghị định về khu công nghệ cao để mở rộng phạm vi điều chỉnh bao gồm cả khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, qua đó có những chính sách, cơ chế đặc thù cho lĩnh vực này. Các bộ, ngành liên quan cũng có sự phối hợp chặt chẽ trong xây dựng nghị định, Bộ trưởng hy vọng nghị định sẽ đi vào cuộc sống, góp phần phát triển các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

“Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi cơ chế chính sách và đề nghị các địa phương đảm bảo phát triển khu nông nghiệp công nghệ cao đúng mục tiêu và định hướng, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm”, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt giải trình thêm.

Mô hình cần thiết vừa phải, phù hợp

Tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan đã làm rõ rằng, cần phân biệt đúng bản chất của khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và không nhầm lẫn với khu công nghiệp. Khu nông nghiệp công nghệ cao phải là nơi nghiên cứu thực nghiệm và lan tỏa những thành tựu mới nhất về nông nghiệp, và sản xuất chỉ là phụ.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan.

Đồng thời, cần phân biệt thế nào là công nghệ cao, tức là bất kỳ công nghệ nào phù hợp với năng lực sản xuất và trình độ sản xuất ở từng thời điểm để tạo giá trị chất lượng tối ưu và cạnh tranh trên thị trường, tạo thu nhập cho người nông dân.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, không thể áp dụng mô hình của các tập đoàn lớn như TH hay Lộc Trời vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao cho từng hộ nông dân trồng lúa hay trong lĩnh vực chăn nuôi, thủy sản. Tuy nhiên, cần tạo ra sự thống nhất trong cách định nghĩa và xác định cách thức hợp tác, phương thức đầu tư và quản trị để phát triển khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

"Cần tạo ra các giải pháp để chuyển giao kết quả nghiên cứu đến với người nông dân thông qua các viện, trường và trung tâm, và mở ra thị trường để chuyển giao sản phẩm nghiên cứu. Việc nhìn nhận nông nghiệp công nghệ cao gắn với đặc thù của Việt Nam sẽ giúp tìm ra hướng đi phù hợp và phát triển khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao ở mức độ vừa phải và phù hợp với tình hình", Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.

Khoahocphattrien