Những hạt “chấm lượng tử” nhỏ bé thắng giải Nobel Hóa học 2023

Moungi Bawendi (MIT), Louis Brus (ĐH Columbia Mỹ) và Alexei Ekimov (công ty Nanocrystals Technology Inc) đã nhận giải thưởng cho công trình nghiên cứu về những hạt nano được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, từ điện tử đến phẫu thuật.

Ảnh: Ủy ban Nobel.

Họ là nhà hóa học dự đoán và chế tạo các chấm lượng tử - những phân tử nhỏ bé tương tác với ánh sáng theo cách khác thường. “Đây là một kết quả tuyệt vời cho cộng đồng chấm lượng tử”, Mark Green, nhà vật lý tại Kings College London, nói. “Các khung lý thuyết do Brus và Ekimov đem lại đã được bài báo năm 1993 của Bawendi biến thành hiện thực. Từ đó mà ngành khoa học học này đã phát triển”. Ekimov, 78 tuổi, Brus, 80 tuổi là những người tiên phong công nghệ này trong khi Bawendi, 62 tuổi, được ghi nhận với việc cách mạng hóa việc sản xuất các chấm lượng tử “đem đến việc cho ra đời những hạt hầu như hoàn hảo. Chất lượng cao của các hạt này rất cần thiết để đưa chúng vào các ứng dụng cụ thể”, Ủy ban Nobel nhận xét.

Các chấm lượng tử là những tinh thể bán dẫn nhỏ bé, có kích thước chỉ vài nguyên tử, là những phân tử nhưng có một số đặc tính của đơn nguyên tử. Điều này cho phép chúng thay đổi vì vậy có thể phát ra những bước sóng ánh sáng cụ thể. Chấm lượng tử cadmium selenide, có thể phát ra ánh sáng xanh nếu các hạt nhỏ nhưng là ánh sáng đỏ nếu như tinh thể lớn hơn. Chấm lượng tử hữu dụng trong những ứng dụng cần đến những bước sóng đặc biệt của ánh sáng, từ hiển thị màn hình tivi sáng hơn đến các hình ảnh sinh học.

Khoahocphattrien