Nhà khoa học Việt tiêm hormone kích hải sâm vú trắng sinh sản

Hải sâm vú trắng chỉ mất khoảng một giờ để sinh sản khi được kích thích bằng công nghệ phân tử, nhanh hơn phương pháp kích nhiệt truyền thống thường mất 3 - 4 giờ.

Hải sâm vú trắng nhân giống bằng công nghệ phân tử lớn nhanh, khỏe mạnh.

Được đặt nuôi thử nghiệm trong lồng bè tại các hộ gia đình ở xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) từ năm 2022, những con hải sâm vú trắng có kích cỡ ban đầu trung bình 70 - 90 gram nay đã nặng lên đến gần 300 gram và hoàn toàn khỏe mạnh. TS Nguyễn Đình Quang Duy, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 3 cho biết, đây là những con hải sâm được sinh sản nhờ công nghệ phân tử. Công nghệ mới được nhóm nghiên cứu Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản 3 phối hợp thực hiện cùng với các chuyên gia Đại học Sunshine Coast, Australia (USC) thông qua chương trình Aus4Innovation từ năm 2019.

Được mệnh danh là "nhân sâm của biển", hải sâm thường sử dụng để ngâm rượu thuốc, chế biến các món ăn bổ dưỡng và hỗ trợ tăng cường sức khoẻ như giảm đau, bổ não, giảm suy nhược thần kinh, thiếu máu...

Các nhà khoa học đã nghiên cứu và sản xuất hormone bằng cách lấy chuỗi trình tự gene tái tổ hợp RNA từ hải sâm vú trắng trưởng thành. Sau đó chuyển gene tái tổ hợp vào nấm men để sản xuất hormone. Hormone này được tiêm trực tiếp vào những con hải sâm vú trắng bố mẹ để kích thích sinh sản.

Trước đây, người nông dân thường sử dụng phương pháp nhiệt để kích thích hải sâm sinh sản. Tức là thay đổi nhiệt độ đột ngột và gây sốc chúng trong phạm vi cho phép. Tuy nhiên, cách này không chủ động và tốn nhiều thời gian hơn.

TS Duy cho biết, công nghệ phân tử được nhóm áp dụng với hải sâm vú trắng, chỉ sau một giờ đồng hồ để sinh sản. Phương pháp kích nhiệt truyền thống thường kéo dài 3 - 4 giờ đồng hồ. Đặc biệt, kích thích sinh sản bằng hormone cho hiệu quả cao và không ảnh hưởng đến sức khỏe của hải sâm bố mẹ.

Con giống sau khi sinh sản thành công được đưa về nuôi thử nghiệm trong lồng bè tại một số hộ gia đình. Nguồn thức ăn của hải sâm vú trắng đến từ tự nhiên như vi tảo, mùn bã hữu cơ trong môi trường nước biển nên hầu như không tốn chi phí. Sau một năm, hải sâm khỏe mạnh và phát triển tốt.

TS Duy cho biết, từ kết quả này nhóm đang nghiên cứu và cải tiến quy trình nuôi, sản xuất để tạo thương phẩm từ hải sâm vú trắng. "Cần 4 - 5 năm, thậm chí hơn 10 năm để hoàn thiện quy trình, chuyển giao cho người dân nuôi thương phẩm", anh nói. Để tạo thương phẩm, quy trình nuôi và sản xuất cần được cải thiện, đồng thời phải tiếp tục tìm kiếm con giống bố mẹ bởi chúng rất hiếm và hầu như đã tuyệt chủng. Ngoài ra, hải sâm vú trắng cần nặng ít nhất 700 gram mới có tiềm năng nuôi thương phẩm.

Là dự án đầu tiên trên thế giới ứng dụng công nghệ phân tử sản xuất con giống và nuôi thực nghiệm hải sâm vú trắng, đại diện nhóm nghiên cứu cho biết "thách thức về việc truy xuất, chứng minh nguồn gốc của loài động vật này để người dân có thể yên tâm ương nuôi và đưa ra thương phẩm".

Trên thực tế nhiều người dân đang nuôi hải sâm đen và hải sâm cát nhưng hải sâm vú trắng có giá trị kinh tế cao gấp 5 lần do "quý hiếm", TS Duy nói. Hải sâm vú trắng 2 triệu đồng/kg tươi, sấy khô có thể bán với giá lên đến 10 - 20 triệu đồng/kg.

Hải sâm vú trắng gần như đã bị khai thác cạn kiệt ở Việt Nam và trên thế giới. Hiện ở Việt Nam, hải sâm vú trắng chỉ còn tìm thấy ở vùng biển thuộc quần đảo Trường Sa do việc hạn chế khai thác tại khu vực này, còn lại ở đảo khác gần như cạn kiệt. Ở Lý Sơn (Quảng Ngãi), tàu lặn thường xuyên săn lùng loài hải sâm quý hiếm này.

Năm 2019, hải sâm vú trắng được Hội đồng các nhà nghiên cứu khai thác hải sâm trên thế giới đề xuất đưa vào danh sách những loài nguy cấp thuộc Công ước về buôn bán quốc tế về loài có nguy cơ tuyệt chủng (CITES). Trước nguy cơ hạn chế hoặc cấm hoàn toàn buôn bán hải sâm vú trắng có nguồn gốc tự nhiên, việc sản xuất giống hải sâm vú trắng mang lại ý nghĩa rất lớn.

Vnexpress