Doanh nghiệp nhỏ và những “khoảng cách số”

Kinh tế số đã mở ra cơ hội lớn để doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV), lực lượng chiếm đa số trong gần 20.000 doanh nghiệp (DN) tại Đắk Lắk bứt tốc, thu hẹp khoảng cách công nghệ với DN lớn. Tuy nhiên, trên thực tế, với đa số DNNVV, cánh cửa này vẫn đang... khép hờ.

Lãnh đạo tỉnh tìm hiểu sản phẩm bàn tay tích hợp AI sử dụng trong ngành y tế do Công ty Cổ phần Công nghệ VN168 sản xuất.

Chỉ cần nhìn vào con số hơn 80% DNNVV chưa có chiến lược chuyển đổi số mà Hiệp hội DNNVV Việt Nam vừa thống kê, có thể thấy rõ thách thức không chỉ về vốn mà còn về tầm nhìn chiến lược và ý chí tự đổi mới của các DN.

“Khoảng cách số” đang tồn tại trong các DNNVV là hệ quả của một chuỗi điểm nghẽn mang tính hệ thống và nội tại. Đầu tiên và rõ ràng nhất là rào cản vốn cho đổi mới sáng tạo. Vấn đề này đang tồn tại ở nhiều địa phương, trong đó có Đắk Lắk, nơi DN khó tiếp cận vốn do thiếu tài sản thế chấp. Sự hạn chế này đã trực tiếp triệt tiêu khả năng đầu tư vào công nghệ và nghiên cứu phát triển.

Nhưng vấn đề không dừng lại ở kinh phí. Nhiều DNNVV hiện vẫn hoạt động theo mô hình gia đình, năng lực quản trị yếu kém và sự thiếu vắng nhân lực số chất lượng cao, đặc biệt là đội ngũ quản trị cấp cao. Thêm vào đó, sự thiếu liên kết để hình thành chuỗi giá trị và sự chậm trễ cố hữu trong xây dựng thương hiệu đã khiến các DNNVV bị mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn của sự hoạt động kém hiệu quả.

Vậy làm thế nào để tháo gỡ những “nút thắt” này? Các chuyên gia và nhiều DN đều cho rằng, một cú hích toàn diện từ cấp vĩ mô là điều kiện tiên quyết. Trọng tâm phải là khai thông nguồn lực tài chính thông qua việc nhanh chóng hoàn thiện cơ chế thị trường vốn, tạo ra các kênh vốn dài hạn cho công nghệ cao và đổi mới sáng tạo. Điều này bao gồm việc xây dựng thị trường vốn tư nhân thực chất, hoàn thiện khung pháp lý cho Quỹ Đầu tư mạo hiểm (VC), Quỹ Đầu tư tư nhân (PE) và đặc biệt là cơ chế “Hộ chiếu nhà đầu tư chuyên nghiệp” để thu hút dòng vốn chảy vào đổi mới. Song song với đó, cần thúc đẩy "Tài chính xanh" thông qua "Trái phiếu xanh", "Tín dụng xanh" và cho phép khấu trừ thuế cho các khoản đầu tư xanh, chuyển đổi số, tạo động lực kép cho phát triển bền vững.

Một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghệ số trên địa bàn tỉnh.

Đáng chú ý nhất là yêu cầu tăng cường cơ chế bảo lãnh tín dụng từ phía DN. Nhà nước cần mở rộng Quỹ Bảo lãnh theo mô hình “Người bảo trợ cuối cùng”, thực hiện chia sẻ rủi ro có mục tiêu để khuyến khích ngân hàng thương mại mạnh dạn cho vay. Tuy nhiên, yếu tố mang tính đột phá là việc cho phép hình thành các quỹ bảo lãnh tư nhân và thực hiện bảo lãnh cả rủi ro công nghệ chứ không chỉ khoản vay - điều mà DNNVV hiện không thể tiếp cận.

Cuối cùng, không thể bỏ qua vai trò dẫn dắt của Chính phủ thông qua việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong khu vực công để làm gương cho khu vực tư. Việc xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và kinh tế số thực chất, vận hành theo mô hình hợp tác ba bên (Nhà nước - Doanh nghiệp nhà nước - Doanh nghiệp tư nhân) cùng với việc thiết lập các nền tảng số quốc gia là hành lang không thể thiếu để nâng đỡ DNNVV.

Có thể nói, kinh tế số là cơ hội vàng để khu vực tư nhân - khu vực được Đảng xác định là “động lực quan trọng nhất” bứt phá trong kỷ nguyên mới. Việc nhanh chóng giải quyết những vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi không chỉ giúp DN tăng trưởng mà còn góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ dựa trên tri thức và đổi mới sáng tạo.