Kỳ vọng “lực hút” từ chính sách mới

So với yêu cầu tăng tốc phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới thì nguồn nhân lực KH&CN của tỉnh vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Nhiều chính sách mới về đãi ngộ, trọng dụng nhân tài đang được đề ra, kỳ vọng sẽ là "lực hút" nguồn nhân lực này.

Ông Trần Văn Sơn, Phó Giám đốc Sở KH&CN Đắk Lắk.

Phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình Đắk Lắk đã trao đổi với ông Trần Văn Sơn, Phó Giám đốc Sở KH&CN chung quanh vấn đề này.

* Thưa ông, thực trạng đội ngũ, chất lượng nguồn nhân lực KH&CN trên địa bàn tỉnh hiện nay như thế nào? Tỉnh đang gặp những khó khăn nào trong việc thu hút nhân lực?

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác lập một tầm nhìn chiến lược, xem KH&CN, đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) là những trụ cột thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững đất nước. Để biến tầm nhìn ấy thành hiện thực, nhân lực chất lượng cao chính là “chìa khóa vàng” - yếu tố quyết định thành bại trong tiến trình phát triển.

Dù đã có nhiều cố gắng nhưng có thể nói đội ngũ cán bộ KH&CN của tỉnh Đắk Lắk hiện còn thiếu và yếu. Khảo sát sơ bộ tại 102 xã, phường cho thấy, tỷ lệ cán bộ, công chức được đào tạo bài bản về công nghệ thông tin từ trình độ cao đẳng trở lên mới đạt gần 4% - một con số còn khá khiêm tốn trong bối cảnh CĐS đang diễn ra mạnh mẽ. Nhiều nhiệm vụ KH&CN được chuyển từ cấp huyện trước đây về cấp xã nhưng nhiều nơi còn chưa có nhân lực đủ chuyên môn thực hiện. Riêng Sở KH&CN - cơ quan chuyên môn đầu mối về lĩnh vực này, hiện có 187 công chức, viên chức và người lao động; trong đó chỉ có 1 phó giáo sư, 2 tiến sĩ, 53 thạc sĩ và 98 người trình độ đại học.

Thách thức lớn nhất trong việc giữ chân và phát triển nhân tài KH&CN hiện nay là chính sách đãi ngộ chưa đủ cạnh tranh; thiếu môi trường làm việc chuyên nghiệp và hiện đại; hạn chế về cơ hội phát triển nghề nghiệp; liên kết giữa nhà khoa học - viện/trường - doanh nghiệp chưa chặt chẽ; các chính sách thu hút, sử dụng và đãi ngộ nhân tài tại địa phương còn nhiều hạn chế. Cụ thể, thiếu các đề án nghiên cứu trọng điểm, quỹ đầu tư cho sáng tạo, và cơ chế thăng tiến rõ ràng; hệ sinh thái ĐMST tại tỉnh vẫn chưa thực sự hình thành; thiếu môi trường năng động, sáng tạo, có trang thiết bị hiện đại và cơ hội tiếp cận công nghệ mới... Tất cả những điều này khiến cho những người có năng lực cao thường tìm đến nơi có điều kiện phát triển tốt hơn.

* Tỉnh có những chính sách đặc thù nào để khuyến khích và tạo điều kiện cho các cá nhân, tổ chức hoạt động KH&CN, đặc biệt là trong các lĩnh vực thế mạnh của tỉnh, thưa ông?

Là một tỉnh trung tâm vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên, đang phấn đấu trở thành vùng động lực về nông nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái, năng lượng tái tạo và kinh tế số, tỉnh Đắk Lắk đã nhận thức rõ và chủ động, quyết liệt triển khai nhiều giải pháp thiết thực; trong đó, trọng tâm là phát triển nguồn nhân lực KH&CN, ĐMST và CĐS, đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới.

Những năm qua, tỉnh đã triển khai nhiều chính sách, chương trình đặc thù như: Nghị quyết số 28/2023/NQ‑HĐND về quy định nội dung và mức chi hỗ trợ các hoạt động hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST trên địa bàn tỉnh đến năm 2025; thành lập Không gian khởi nghiệp, Công ty Cổ phần Vườn ươm doanh nghiệp Đắk Lắk, Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo tỉnh... Bên cạnh đó, tổ chức các cuộc thi khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh, hội thảo hỗ trợ ý tưởng, kết nối doanh nghiệp, xúc tiến thương mại… để lan tỏa tinh thần và tạo cơ hội thực tế cho các dự án khởi nghiệp.

Giảng viên Trường Đại học Phú Yên kiểm tra nuôi cấy mô cây chè Mã Dọ.

Ngoài ra, có nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, như: hỗ trợ về CĐS, sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ, phát triển nguồn nhân lực. Tổ chức đào tạo về thương mại hóa kết quả nghiên cứu KH&CN cho cán bộ, giảng viên, nhà nghiên cứu, nhà khoa học, giúp họ hiểu về cơ chế, chính sách đầu tư, thị trường, sở hữu trí tuệ và cách thức chuyển giao công nghệ. Các đề tài nghiên cứu cấp tỉnh được phê duyệt nhằm thúc đẩy ứng dụng KH&CN trong sản phẩm đặc thù tỉnh; hỗ trợ dự án nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ vào sản xuất...

* Với nhiều chính sách thu hút nhân tài KH&CN, ĐMST và CĐS được các cấp, ngành đặc biệt quan tâm, theo ông sẽ có hiệu quả như thế nào đối với sự phát triển nhân lực KH&CN ở địa phương?

Việc mạnh dạn đề xuất cơ chế vượt khung lương, hỗ trợ nhà ở, tạo điều kiện làm việc hiện đại, ưu tiên nguồn lực và không gian sáng tạo... cho đội ngũ cán bộ KH&CN cho thấy chúng ta đang thực sự chuyển từ “kêu gọi” sang “hành động cụ thể” trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao - điều mà lâu nay các địa phương, đặc biệt như tỉnh Đắk Lắk rất trông đợi.

Với chính sách đãi ngộ đột phá này sẽ tạo ra “lực hút” thực sự để thu hút chuyên gia, nhà khoa học, trí thức trẻ, du học sinh trở về cống hiến ngay tại địa phương, thay vì tập trung ở các đô thị lớn. Những chính sách như hỗ trợ nhà ở, ưu tiên nghiên cứu, đầu tư cho thiết bị và đặc biệt là được trả công xứng đáng với giá trị tạo ra sẽ là điều kiện tiên quyết để khơi thông “dòng chảy chất xám” từ Trung ương về địa phương.

Khi chính sách tốt sẽ thu hút người giỏi, người giỏi sẽ tạo ra ý tưởng, sản phẩm, và mạng lưới cộng tác. Từ đó, địa phương có thể dần hình thành các trung tâm ĐMST cấp tỉnh, các nhóm nghiên cứu mạnh, vườn ươm công nghệ, doanh nghiệp KH&CN - đây chính là nền tảng quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế số, chính quyền số, xã hội số một cách thực chất và bền vững.

Tôi tin rằng nếu được triển khai một cách đồng bộ, minh bạch và linh hoạt, chính sách đãi ngộ đặc thù không chỉ là cú hích cho nguồn nhân lực KH&CN địa phương, mà còn là đòn bẩy chiến lược để Đắk Lắk vươn lên mạnh mẽ trong thời kỳ CĐS và hội nhập sâu rộng.

*Xin cảm ơn ông!