Nghiên cứu các giải pháp và công nghệ để lập kế hoạch sử dụng nước cho một số hồ chứa nước lớn phục vụ sản xuất nông nghiệp trong điều kiện biến đổi khí hậu tại tỉnh Đắk Lắk

Trong những năm gần đây cùng với sự biến đổi khí hậu toàn cầu, tình hình hạn hán trên cả nước nói chung và tỉnh Đắk Lắk nói riêng diễn biến ngày càng phức tạp và nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế của nhân dân trong tỉnh. Nguyên nhân do nguồn nước tại các hồ chứa thủy lợi, sông suối đã được sử dụng khá triệt để trong vụ Đông Xuân nên sang vụ Mùa nguồn nước tưới phụ thuộc rất lớn vào nguồn nước mưa giai đoạn mưa tiểu mãn nên nhiều năm bị hạn cục bộ tại các thời điểm thiếu mưa và khu vực khan hiếm về nguồn nước.

Đắp thêm bao tải đất trên tràn để tăng dung tích trữ của hồ Ea Kar	Tích thêm nước cuối mùa lũ bằng cách lắp đặt tấm phai tạm phía trên cửa van của tràn xả lũ tại hồ 24, Cư Kuin
Khai thác nước trực tiếp từ lòng hồ Ea Nhái, Krông Pắk bằng máy bơm dầu	Người dân bơm nước để chống hạn từ hồ Cư Drăng, Krông Bông

Theo số liệu thống kê trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk có 57 hồ chứa nước lớn, mạng lưới trạm quan trắc khí tượng - thủy văn trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk thưa thớt, do đó số liệu phục vụ tính toán, dự báo thủy văn dòng chảy, nhu cầu nước còn rất hạn chế. Trong quá trình tính toán dòng chảy thường mượn số liệu khí tượng của các trạm gần đó hoặc mượn bộ thông số của lưu vực tương tự; thêm vào đó số liệu phục vụ hiệu chỉnh, kiểm định lại kết quả tính toán lại ít, thậm chí không có, dẫn đến mức độ chính xác của kết quả tính toán dự báo dòng chảy đến, nhu cầu nước cũng như cân bằng nước không cao. Vì vậy để có thể tính toán, xây dựng kế hoạch sử dụng nước ngày càng chính xác hơn cần phải có thêm nhiều số liệu quan trắc thực đo về khí tượng, thủy văn, mực nước hồ.

Chính vì vậy, việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu các giải pháp và công nghệ để lập kế hoạch sử dụng nước cho một số hồ chứa lớn phục vụ sản xuất nông nghiệp trong điều kiện biến đổi khí hậu tại tỉnh Đắk Lắk” là hết sức cần thiết và cấp bách. Mục tiêu của đề tài là thiết lập và xây dựng phần mềm dự báo, lập kế hoạch sử dụng nước hợp lý của các hồ chứa thủy lợi lớn; xây dựng thí điểm 01 mô hình mẫu trạm đo mưa và mực nước tự động cho 01 hồ chứa lớn để hỗ trợ dự báo và lập kế hoạch sử dụng nước. Nhóm nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu và đạt được một số kết quả như sau:

- Đã tiến hành tính toán thủy văn dòng chảy đến, nhu cầu nước, cân bằng nước toàn năm cho 23 hồ chứa nước lớn (có đường quan hệ đặc tính lòng hồ Z~F~V, hồ sơ thiết kế,…) theo kịch bản mưa thiết kế, RCP4.5 và RCP 8.5.

- Đã đề xuất giải pháp khai thác, sử dụng nguồn nước hợp lý các hồ chứa lớn để chủ động cấp nước cho sản xuất nông nghiệp trong điều kiện biến đổi khí hậu, tập trung cho các huyện Ea Súp, Ea H’leo, Ea Kar và Krông Pắk.

- Đã nghiên cứu thiết kế hệ thống trạm đo mưa, mực nước tự động hồ chứa và truyền tin phục vụ lập kế hoạch sử dụng nước cho hồ chứa nước Ea Kao.

- Xây dựng được phần mềm lập kế hoạch sử dụng nước theo thời gian thực cho hồ chứa nước Ea Kao.

- Đã xây dựng bộ tài liệu hướng dẫn quản lý vận hành hệ thống trạm đo mực nước tự động, đo mưa tự động và kế hoạch sử dụng nước hồ chứa.