Robot giao hàng tự động trên tàu điện ngầm: Bước đột phá trong logistics đô thị của Trung Quốc

Trong bối cảnh thương mại điện tử bùng nổ và nhu cầu giao hàng nhanh chóng tăng cao, việc ứng dụng công nghệ robot trong logistics đang trở thành xu hướng tất yếu. Thành phố Thâm Quyến, trung tâm công nghệ hàng đầu của Trung Quốc, đã ghi dấu ấn toàn cầu với dự án tiên phong: sử dụng robot giao hàng tự động di chuyển bằng tàu điện ngầm để tiếp tế cho các cửa hàng tiện lợi 7-Eleven. Được triển khai từ ngày 14/7/2025 bởi VX Logistics, dự án này không chỉ giải quyết các thách thức hậu cần trong môi trường đô thị đông đúc mà còn mở ra một kỷ nguyên mới cho logistics thông minh. Bài viết này phân tích đặc điểm, ý nghĩa và tiềm năng của sáng kiến này, đồng thời thảo luận về tác động của nó đối với tương lai ngành logistics tại Việt Nam và trên toàn cầu.

Đặc điểm kỹ thuật của robot giao hàng

Dự án robot giao hàng tại Thâm Quyến được thực hiện bởi VX Logistics, công ty con của tập đoàn bất động sản Vanke, hợp tác với Shenzhen Metro. Các robot, cao khoảng 1 mét, được trang bị bốn bánh xe và màn hình LED hiển thị khuôn mặt tươi cười nhằm tạo cảm giác thân thiện với người dùng. Điểm nổi bật là thiết kế khung gầm đặc biệt, cho phép robot vượt qua khe hở, ra vào thang máy và giữ thăng bằng khi tàu điện ngầm di chuyển. Mỗi robot có thể chở tới 130 kg hàng hóa, phù hợp để tiếp tế thực phẩm, đồ uống và các sản phẩm tiện lợi cho các cửa hàng 7-Eleven trong hệ thống tàu điện ngầm.

Hệ thống điều khiển dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp radar toàn cảnh (LiDAR) tương tự công nghệ xe tự lái, giúp robot nhận diện môi trường xung quanh và lập kế hoạch tuyến đường tối ưu. AI tính toán các yếu tố như yêu cầu giao hàng, loại hàng hóa, sức chứa của tàu và lịch trình giờ thấp điểm để đảm bảo hiệu quả vận hành. Khi đến cửa hàng, nhân viên chỉ cần mở khoang chứa tích hợp trong thân robot để lấy hàng, loại bỏ nhu cầu vận chuyển thủ công qua các ga tàu đông đúc.

Ý nghĩa của dự án trong logistics đô thị

Hệ thống tàu điện ngầm Thâm Quyến, với hơn 300 ga và hơn 500 km đường ray, là một trong những mạng lưới giao thông công cộng lớn nhất thế giới, phục vụ hơn 1 triệu hành khách mỗi ngày. Tuy nhiên, việc tiếp tế hàng hóa cho các cửa hàng tiện lợi trong các ga tàu thường gặp khó khăn do hạn chế về đỗ xe, tắc nghẽn giao thông và quy định an ninh nghiêm ngặt. Trước đây, nhân viên phải đẩy xe hàng qua các lối đi đông đúc, gây chậm trễ và tốn sức. Robot giao hàng của VX Logistics giải quyết vấn đề này bằng cách tự động hóa quy trình, giảm thời gian và chi phí, đồng thời tăng độ chính xác và hiệu quả.

Dự án này là một phần trong “Kế hoạch hành động robot thông minh hiện thân” của Thâm Quyến, với mục tiêu tích hợp robot vào các lĩnh vực công nghiệp và dân dụng trước năm 2027. Bằng cách triển khai robot trong không gian công cộng đông đúc như tàu điện ngầm, Thâm Quyến không chỉ tối ưu hóa logistics mà còn giảm phát thải carbon từ vận tải đường bộ, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững. Theo các bài đăng trên X, việc sử dụng tàu điện ngầm vào giờ thấp điểm giúp giảm thiểu tác động môi trường, khẳng định tiềm năng của mô hình này trong việc xây dựng các thành phố thông minh.

Tác động toàn cầu và bối cảnh cạnh tranh

Dự án robot giao hàng tại Thâm Quyến đánh dấu lần đầu tiên trên thế giới robot được phép vận hành tự động trong hệ thống tàu điện ngầm, đặt Trung Quốc vào vị trí tiên phong trong lĩnh vực logistics thông minh. So với các nỗ lực tương tự, như robot giao hàng của Starship Technologies tại các trường đại học Mỹ, dự án của VX Logistics phức tạp hơn do môi trường tàu điện ngầm đông đúc và yêu cầu điều hướng qua thang máy, toa tàu và các khu vực hạn chế. Các robot của Starship, dù đã phục vụ 39 trường đại học, thường gặp vấn đề như lạc đường hoặc khó khăn khi qua đường, trong khi robot của VX Logistics được thiết kế để hoạt động mượt mà trong không gian công cộng phức tạp.

Ở Nhật Bản, 7-Eleven cũng đang thử nghiệm robot giao hàng tại khu vực Tây Tokyo, hợp tác với Suzuki và startup Lomby. Tuy nhiên, các robot này di chuyển trên đường phố với tốc độ 6 km/h và cần giám sát từ xa, khác với mức độ tự động hóa cao của robot VX Logistics. Thâm Quyến, với quỹ hỗ trợ AI và robot trị giá 10 tỷ nhân dân tệ, đang tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty như VX Logistics và UBTech Robotics, giúp Trung Quốc cạnh tranh trực tiếp với Mỹ, nơi các công ty như Tesla cũng đang phát triển robot hình người Optimus.

Dự án robot giao hàng tự động trên tàu điện ngầm Thâm Quyến là một bước đột phá trong logistics đô thị, thể hiện sự kết hợp hoàn hảo giữa AI, robot và hạ tầng giao thông công cộng. Với thiết kế thông minh và khả năng điều hướng tự động, các robot của VX Logistics không chỉ giải quyết các thách thức hậu cần mà còn đặt nền móng cho các thành phố thông minh, bền vững.

Vista.gov.vn